وبلاگ
فرمولاسیون چربی زدا و انواع آن
فهرست مطالب
مقدمه
گردوغبار، روغن، گریس و آلودگی‌های حاصل از اکسیداسیون آن‌ها می‌تواند باعث خوردگی، خطرات لغزشی سطوح، گرمای بیش‌ازحد اجزای مکانیکی، افزایش مقاومت الکتریکی در مناطق تماس و بسیاری از مسائل دیگر شود. در برخی از فرآیندها، مانند رنگ‌آمیزی یا آبکاری، چربیِ روی قطعات باعث کاهش کیفیت مطلوب در محصول نهایی خواهد شد. موارد ذکرشده بخشی از اهمیت لزوم استفاده از چربی‌زداها را نشان می‌دهد، که به فرمولاسیون چربی زدا نیز وابسته است.
چربی‌زداها یا چربی‌گیرها دسته‌ای از پاک‌کننده‌هاست که برای حذف گریس، روغن‌ها، مایعات برش، بازدارنده‌های خوردگی، لایه‌های گردوغبار، اثرانگشت و سایر آلودگی‌های رایج، طراحی‌شده است.
هدف از چربی‌گیری، حذف سریع لایه‌های آلودگی با اجتناب از پاک کردن سطوح از طریق تماس و اصطکاک کمتر است.
نقش چربی‌گیرها در زدودن چربی‌ها از سطح
معرفی 5 مدل معروف انواع چربی زدا
فرمولاسیون چربی زدا متشکل از مواد مختلف طبیعی و سنتزی است و بر اساس مواد مؤثر آن به پنج دسته زیر تقسیم می‌شوند:
چربی‌زداهای بر پایه حلّال
پرکاربردترین چربی‌زداهای صنعتی، محصولات پایه حلال (حلال‌هایی مانند هیدروکربن‌ها، الکل‌ها و حلالهای کلردار) هستند و در حل کردن چربی و روغن بسیار مؤثر هستند. این چربی‌زداها در صنایع سنگین مانند خودروسازی بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرند.
چربی‌زداهای بر پایه آب
چربی‌زداهای مبتنی بر آب، به دلیل سازگاری با محیط‌زیست و ریسک سلامتی کمتر نسبت به چربی‌زداهای پایه حلال، به‌طور فزاینده‌ای رو به رشد می‌باشند. فرمولاسیون چربی‌زداهای پایه آب، ترکیبی از سورفکتانت‌ها و امولسیفایرها است که به تجزیه و از بین بردن چربی و روغن کمک می‌کنند.
چربی زدای قلیایی
این چربی‌گیرها با استفاده از مواد قلیایی مانند هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم فرموله می‌شوند. آن‌ها در تجزیه گریس و روغن بسیار مؤثر هستند و اغلب در صنایع سنگین مانند فلزکاری، استفاده می‌شوند.
چربی‌گیرهای مبتنی بر آنزیم
چربی‌گیرهای مبتنی بر آنزیم با آنزیم‌های طبیعی فرموله شده‌اند که چربی و روغن را تجزیه می‌کنند. صنایعی که سطوح و تجهیزات چربِ نیاز به تمیز کردن منظم دارند (مانند هتل‌ها)، در فرمولاسیون چربی زداها از آنزیم استفاده می‌کنند.
چربی‌زدای اسیدی
چربی‌گیرهای اسیدی با اسیدهایی مانند اسیدکلریدریک یا اسید فسفریک ساخته می‌شوند که در شکستن رسوبات معدنی و زنگ‌زدگی بسیار مؤثر هستند. آن‌ها اغلب در صنایعی مانند تولید و ساخت‌وساز استفاده می‌شوند.
انتخاب چربی‌گیر، بسته به ضخامت لایه روغنی، متفاوت است. اگر ضخامت لایه گریس زیاد باشد یا چسبناک باشد، استفاده از محصول پایه حلال، بهترین انتخاب است و اگر فقط مقدار محدودی چربی وجود داشته باشد، استفاده از چربی‌گیر پایه آب کافی است.
چربی‌گیرهای خودرویی و چربی زداهای صنعتی، به دلیل تماس با قطعات فلزی و لایه‌های ضخیم و مستحکم چربی، فرمولاسیون چربی زدا عموماً بر پایه‌ی حلال بوده و خاصیت قلیایی دارند. از طرف دیگرچربی‌زداهای خانگی و کشاورزی، به دلیل ارتباط با مواد غذایی و سلامتی انسان‌ها از فرمولاسیون چربی زدا برپایه آب و عاری از حلالهای مضر استفاده می‌کنند و علاوه بر خاصیت چربی‌گیری، ضدعفونی‌کننده نیز می‌باشند.
استفاده از چربی‌گیرهای صنعتی در واحدهای صنعتی ضروری است.
معیارهای انتخاب چربی زدا
معیارهای انتخاب چربی‌زداها عبارت‌اند از:
قابلیت اشتعال
فرمولاسیون چربی‌زداها اغلب حاوی حلالهای هیدروکربنی و الکل‌های قابل اشتعال هستند. در صورت عدم تهویه مناسب، یا اطراف شعله‌های باز، جرقه (مثلاً از جوشکاری) و یا سطوح داغ، می‌توانند خطرناک باشند. فرمولاسیون چربی‌زداهای غیرقابل اشتعال، فاقد خطرات فوق می‌باشند اما عموماً گران‌تر هستند. علاوه بر این، برخی از پاک‌کننده‌های غیرقابل اشتعال می‌توانند بسیار سمی باشند و حاوی حلالهای خطرناکی مانند پرکلرواتیلن، تری کلرواتیلن یا n-پروپیل بروماید باشند.
سازگاری با پلاستیک و لاستیک
اگر چربی زدا با پلاستیک ناسازگار باشد، در هنگام استفاده می‌تواند ترک‌های کوچک بروی پلاستیک یا قطعات پلاستیکی و واشرهای لاستیکی ایجاد کند و آن‌ها را نرم، شکننده و یا در خود حل کند؛ بنابراین فرمولاسیون چربی‌زدا باید قبل از استفاده گسترده، مورد آزمایش قرار گیرد.
سمیت
حین عملیات چربی‌زدایی، به‌ویژه زمانی که به‌صورت دستی انجام می‌شود، به دلیل اینکه کاربر در تماس مستقیم با مواد چربی‌زدا قرار دارد، سمیت مواد به‌کاررفته در فرمولاسیون چربی‌زدا بسیار مهم است. موادی مانند N-پروپیل بروماید (nPB)، تری‌کلرواتیلن (TCE) و پرکلرواتیلن (PCE) مواد شیمیایی بسیار سمی هستند که عموماً در چربی‌گیرهای غیرقابل اشتعال استفاده می‌شوند و اثرات مضری بروی سلامت کارگران، مانند سردرد، سرگیجه و حتی بیهوشی دارند. همچنین احتمالی بروز مشکلات ناباروری و سرطان نیز گزارش‌شده است.
مسائل زیست‌محیطی
ترکیبات آلی فرار (VOC)، مانند فرمالدهید و متیلن کلراید، حلالهای افزاینده مه دود و حلال‌هایی با پتانسیل گرمایش جهانی بالا (GWP)، مانند سولفور هگزافلوراید، در فرمولاسیون چربی زداها موردتوجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان هستند و برخی از دولت‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌ای در مورد مصرف این مواد وضع کرده‌اند.
سخن پایانی
با توجه به موارد ذکرشده در بالا، فرمولاسیون چربی‌زداها با توجه به محل استفاده و هزینه نهایی تولید، بسیار متنوع است، بنابراین جهت مشاوره فرمولاسیون و تبدیل ایده تا محصول همراه شما هستیم. جهت مشاوره رایگان همین الان با کارشناسان با تجربه و متخصص فرمولیک تماس بگیرید.
نظرات اخیر